Một ngày làm việc trên sông của người dân Quảng Thái, thị trấn Vĩnh Lộc (Chiêm Hóa).

Chúng tôi đến với gia đình ông Nguyễn Văn Viên khi ông đang sửa lại lưới đánh cá chuẩn bị cho công việc buổi đêm. Ông Viên chia sẻ, nghề đánh cá đêm vất vả, nguy hiểm nhưng cũng nhờ đó mà ông nuôi dạy con cái trưởng thành. Để chuẩn bị cho một buổi đánh bắt, vợ chồng ông phải mua mồi, kiểm tra lưới cẩn thận, vá lại những tay lưới bị rách, kiểm tra thuyền máy...

Người dân nơi đây vẫn đánh cá theo cách truyền thống là vây đuổi và thả chờ. Đối với những người đánh cá theo cách vây đuổi, họ sẽ chèo thuyền dọc hai bên bờ sông. Còn với phương thức đánh bắt cá bằng cách thả chờ thì họ phải ra sông chuẩn bị những chiếc lúc từ sáng, đặt ở những vị trí thường có đàn cá hay đi qua, đến đêm họ quay lại kiểm tra và thu gom.

Người dân làm nghề nơi đây đánh cá bằng lưới và các dụng cụ truyền thống, chứ không dùng kích điện và các hình thức khác mang tính hủy hoại môi trường. Những loại cá thường bắt được là cá chép, cá lăng… đánh bắt được sẽ được bán ngay tại ven sông cho người mua buôn. Những con cá tươi ngon được đánh bắt từ dòng sông Gâm đều cho giá trị dinh dưỡng cao, vì vậy giá bán hầu như được ấn định từ trước hoặc lên xuống theo mùa và tùy vào độ to, nhỏ của cá. 

Anh Nguyễn Văn Việt là một trong những người thường thức trọn đêm đi đánh cá. Anh chia sẻ, những ngày trời êm, sông lặng thì công việc không có gì đáng nói. Nhưng vào những hôm mưa bão, lênh đênh trên sông cũng rất nguy hiểm.

Anh cho biết, thời điểm này đang là lúc cá bán được giá và có thể bảo quản cá tốt nhất. Lúc này thời tiết đã lạnh, cá không bị ươn, lòng hồ ấm nên cá mắc lưới nhiều. Mỗi đêm đánh bắt cá, vợ chồng anh cũng thu về 400 - 500 nghìn đồng tiền lãi. Tuy vất vả nhưng với mức thu nhập đó, đủ để vợ chồng anh lo cho gia đình và nuôi 2 con ăn học.

Ông Lê Đức Hùng, tổ trưởng tổ dân phố cho biết, cả tổ hiện có khoảng 30 hộ/98 hộ bám trụ với nghề. Công việc về đêm tuy vất vả, nguy hiểm nhưng so với thu nhập bình quân tại địa phương thì nghề đánh bắt cá vẫn mang lại cuộc sống ổn định cho người dân nơi đây. Những gia đình sống với nghề ngoài công việc đánh bắt họ cũng đi theo hướng nuôi cá lồng. Hiện nay, Quảng Thái có khoảng hơn 30 lồng cá chủ yếu là cá chiên.

Có thể nói, hiện nay, nghề đánh bắt cá truyền thống vẫn là một trong những nghề mang lại nguồn thu ổn định cho người dân, đồng thời giải quyết một phần nhu cầu việc làm cho người lao động trên địa bàn.